ΤΟΜΕΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ιδιωτικό Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν έννομες σχέσεις μεταξύ ιδιωτών, δηλαδή μεταξύ προσώπων που δεν ασκούν κρατική εξουσία. Αποτελεί ίσως τον πιο ευρύ κλάδο δικαίου, περιλαμβάνει δε μεταξύ άλλων το Δίκαιο των Αστικών Αδικημάτων, το Οικογενειακό Δίκαιο, το Εμπορικό Δίκαιο και το Εργατικό Δίκαιο. Η Κυπριακή Δημοκρατία, εκτός από την άσκηση της κρατικής της εξουσίας (acta jure imperii), ενεργεί και ως ιδιώτης (fiscus) με τη συμμετοχή της στην ιδιωτική συναλλαγματική ζωή (acta jure gestionis). Οι διαφορές που προκύπτουν από την ιδιωτική δραστηριότητα του Κράτους επιλύονται από τα Πολιτικά Δικαστήρια, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία αντιπροσωπεύεται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το άρθρο 57 του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60. Ο Τομέας Ιδιωτικού Δικαίου της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας έχει, κατά κύριο λόγο, την ευθύνη του χειρισμού των δικαστικών διαδικασιών που εγείρονται από και εναντίον του Κράτους, σε σχέση με διαφορές που εντάσσονται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Οι υποθέσεις αυτές περιλαμβάνουν αγωγές, γενικές και ειδικές αιτήσεις, παραπομπές και διαιτησίες, οι οποίες υπάγονται στη δικαιοδοσία των Επαρχιακών Δικαστηρίων τα οποία εκδικάζουν πρωτόδικα όλες τις αστικές διαφορές εξαιρουμένων εκείνων που εμπίπτουν στην δικαιοδοσία του Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων, του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών και του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Εκτός από τις δικαστικές διαδικασίες, οι Δικηγόροι που στελεχώνουν τον Τομέα Ιδιωτικού Δικαίου καλούνται πολλές φορές να συμβουλεύσουν με γνωματεύσεις τις διάφορες κρατικές υπηρεσίες σχετικά με ζητήματα ιδιωτικής φύσεως. Παράλληλα, υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες συνδράμουν στην επίλυση ιδιωτικών διαφορών του κράτους με εξώδικη διευθέτηση. Οι υποθέσεις που εγείρονται εναντίον του Kράτους και οι οποίες εμπίπτουν στην σφαίρα του Ιδιωτικού Δικαίου, αφορούν πλειάδα ζητημάτων όπως είναι η παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων, αστικά αδικήματα όπως ιατρική αμέλεια, κακόβουλη δίωξη, παράνομη επέμβαση και οχληρία, αγώγιμα δικαιώματα που απορρέουν από παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ζητήματα εργατικού δικαίου, ζητήματα οικογενειακού δικαίου, ζητήματα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, διεκδίκηση αποζημιώσεων εναντίον του κράτους από ακυρωθείσα πράξη ή παράλειψη της διοίκησης, παραπομπές για καθορισμό αποζημιώσεων ένεκα απαλλοτρίωσης ή επίταξης, αιτήσεις/εφέσεις όπου εξετάζεται η νομιμότητα και ορθότητα των αποφάσεων του Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Οι λειτουργοί του τομέα εκπροσωπούν επίσης, στις διάφορες Επιτροπές/Φόρουμ/δίκτυα συνεργασίας που αφορούν Ευρωπαϊκές και Διεθνείς υποχρεώσεις το Κράτος. Λόγω του εύρους των θεμάτων που ο τομέας καλείται να χειριστεί, έχει πρόσφατα διαχωριστεί σε υποτομείς για τα κυρίως επί μέρους ζητήματα. Πιο κάτω αναφορά γίνεται στους θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας που εφαρμόζονται κατά την εκδίκαση των υποθέσεων ιδιωτικού δικαίου, στη διαμόρφωση των οποίων η Νομική Υπηρεσία συμμετείχε δια της υπεύθυνης του τομέα κας Θεανούς Μαυρομουστάκη, Ανώτερης Δικηγόρου της Δημοκρατίας. Επίσης αναφορά γίνεται σε κυρίως υποτομείς του τομέα ιδιωτικού δικαίου. Λόγω της ευρύτητας των θεμάτων, οι αναφορές είναι μόνο στα κύρια ζητήματα και δεν καλύπτουν όλα τα θέματα με τα οποία ο τομέας ασχολείται. Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας Οι υφιστάμενοι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας θεσπίστηκαν τη δεκαετία του 1950. Έκτοτε υπήρξαν διάφορες προσπάθειες για την ολική αναθεώρησή τους, οι οποίες όμως δεν καρποφόρησαν. Oι καθυστερημένες υποθέσεις αυξάνονταν κατακόρυφα, το σύστημα κατέρρεε και δεν μπορούσε πλέον να αντεπεξέλθει στις σύγχρονες και εξελισσόμενες ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας. Το Ανώτατο Δικαστήριο με Έκθεσή του το 2016, κωδικοποίησε τα προβλήματα των Δικαστηρίων και κατάφερε να εξασφαλίσει Τεχνική Βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μεταρρύθμιση τους. Ένα από τα έργα που αναλήφθηκαν ήταν και η αναθεώρηση των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας οι οποίοι έχρηζαν επειγόντως ριζικής αναθεώρησης. Της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη σύνταξη των προτεινόμενων Κανονισμών ηγήθηκε ο Λόρδος Dyson, η οποία ομάδα είχε στενή επαφή με την ενδεκαμελή Επιτροπή Θεσμών που διόρισε το Ανώτατο Δικαστήριο απαρτιζόμενη από Δικαστές, εκπρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα, δικηγόρους και Πρωτοκολλητή. Υπήρξε δημόσια διαβούλευση, με αποτέλεσμα να σταλούν απόψεις τόσο από δικηγόρους, όσο και από πολίτες. Οι προτεινόμενοι από την ομάδα Dyson Κανονισμοί, οι οποίοι συντάχθηκαν στα Αγγλικά, ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν στο Ανώτατο Δικαστήριο τον Ιούνιο του 2019. Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδέχθηκε καταρχήν τους προτεινόμενους Κανονισμούς με αποτέλεσμα να ανοίξει ο δρόμος για την Επιτροπή Θεσμών να αναλάβει στη συνέχεια το έργο της περαιτέρω αναθεώρησης και μετάφρασής τους από τα Αγγλικά στα Ελληνικά. Για να διασφαλιστεί ότι οι Κανονισμοί θα αναθεωρούνται και θα εκσυγχρονίζονται ετησίως, εκκρεμεί εισήγηση ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου όπως η Επιτροπή Θεσμών μετατραπεί σε μόνιμη Επιτροπή παρακολούθησης των Κανονισμών. Ο εκσυγχρονισμός των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας θα βοηθήσει στο να γίνουν οι διαδικασίες στα Δικαστήρια πιο γρήγορες και πιο αποτελεσματικές. Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας: http://www.cylaw.org/cpr.html Προτεινόμενοι Θεσμοί: http://www.supremecourt.gov.cy/judicial/sc.nsf/All/710FF654395AF83EC22586610042B97F/$file/FULL%20VERSION%20CPR%2014.12.2020.pdf ΑΜΕΛΕΙΑ Το δίκαιο των αστικών αδικημάτων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και το αστικό αδίκημα της αμέλειας. Η αμέλεια συνίσταται στην παράβαση καθήκοντος ευθύνης η οποία εδράζεται στο συστατικό στοιχείο του αδικήματος και στο αδίκημα της αμέλειας. Ο ορισμός μίας πράξης ή παράλειψης ως αμελούς, κρίνεται ανάλογα με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Κατά τον καθορισμό της ευθύνης εξετάζεται εάν υπάρχει καθήκον επιμέλειας, εάν το καθήκον αυτό έχει παραβιαστεί, εάν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της ζημιάς και της πράξης ή παράλειψης και στις θεραπείες που τυχόν δικαιούται το μέρος που υπέστη ζημιά. ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΕΛΕΙΑ Το νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει την ιατρική αμέλεια καθορίζεται, μεταξύ άλλων, από το άρθρο 51 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 ως τροποποιήθηκε που διέπει το αστικό αδίκημα της αμέλειας γενικά αλλά και από τον περί της Κατοχύρωσης και Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμο Ν.1/2005 o οποίος ορίζει, ως ο τίτλος του αναφέρει, τα δικαιώματα των ασθενών. Ιατρική αμέλεια συνίσταται, αν με το ισοζύγιο πιθανοτήτων, έχει αποδειχθεί ότι ένας επαγγελματίας έχει αποτύχει να ασκήσει την επιμέλεια που απαιτείται από έναν άνθρωπο που κατέχει και ασκεί ειδική επιδεξιότητα, σε περιπτώσεις που απαιτείται η άσκηση μιας τέτοιας ειδικής επιδεξιότητας. Η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εκπροσωπείται από τον Γενικό Εισαγγελέα δυνάμει του Συντάγματος και του περί Δικαστηρίων Νόμου Ν.14/1960, ως τροποποιήθηκε, ενάγεται ως εργοδότης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού ως εκ προστήσεως υπεύθυνη για τις πράξεις ή παραλείψεις των λειτουργών της. Ο περί Αστικών Αδικημάτων Νόμος (ΚΕΦ.148) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/0_148/full.html Περί της Κατοχύρωσης και Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμο Ν.1/2005 http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2005_1_1/index.html ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Ο Τομέας του Ιδιωτικού Δικαίου της Νομικής Υπηρεσίας χειρίζεται επίσης αγωγές για παραβάσεις ή για προστασία δικαιωμάτων ή για αποζημιώσεις που απορρέουν από συμβάσεις που καταρτίζει το Κράτος με τρίτους. Η συμβατική ευθύνη που απορρέει από τους όρους των συμβάσεων, ρυθμίζει τις σχέσεις των μερών καθορίζοντας τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα τους. Ο περί Συμβάσεων Νόμος (ΚΕΦ.149) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/0_149/full.html ΘΕΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Το Κράτος εμπλέκεται, είτε άμεσα είτε έμμεσα, σε ζητήματα που επηρεάζουν την ακίνητη ιδιοκτησία και τα οποία εμπίπτουν στη σφαίρα του Ιδιωτικού Δικαίου. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα ακόλουθα: Α. Καθορισμός Αποζημίωσης λόγω Απαλλοτρίωσης και Επίταξης Ως γνωστό, η στέρηση ακίνητης ιδιοκτησίας είναι δυνατή μέσω της διαδικασίας απαλλοτρίωσης σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 23.4 του Συντάγματος και του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου 15/62 (ως έχει τροποποιηθεί). Το Κράτος δικαιούται, επίσης, να επιτάξει ακίνητη ιδιοκτησία σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 23.8 του Συντάγματος και του περί Επίταξης Νόμου 21/62 (ως έχει τροποποιηθεί). Εφόσον δεν αμφισβητηθεί η νομιμότητα των διοικητικών πράξεων της απαλλοτρίωσης και της επίταξης ή/και εφόσον κριθούν τελεσίδικα νόμιμες από το Δικαστήριο, εκείνο που απομένει είναι ο καθορισμός της αποζημίωσης που πρέπει να λάβει ο ιδιοκτήτης και/ή το οποιοδήποτε άλλο επηρεαζόμενο πρόσωπο από τον επηρεασμό της ακίνητης ιδιοκτησίας. Σε περίπτωση διαφωνίας ως προς το ύψος της αποζημίωσης, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο, ως Ειδικό Δικαστήριο Καθορισμού Αποζημίωσης. Στην περίπτωση της απαλλοτρίωσης, το ένδικο μέσο με το οποίο ξεκινά η διαδικασία καθορισμού αποζημίωσης είναι η Ειδοποίηση Παραπομπής και η όλη διαδικασία διέπεται από τον περί Αναγκαστικής Αποζημίωσης Διαδικαστικό Κανονισμό του 1956 και, εν μέρει, από τους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας. Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής το Δικαστήριο καλείται να αποφασίσει το ύψος της δίκαιης και εύλογης αποζημίωσης με βάση τις αρχές του άρθρου 10 του Νόμου 15/62, αλλά και τις αρχές που ανέπτυξε η νομολογία. Στην περίπτωση της επίταξης, το ένδικο μέσο με το οποίο ξεκινά η διαδικασία καθορισμού αποζημίωσης είναι η Αίτηση για Αποζημίωση από Επίταξη και η όλη διαδικασία διέπεται από τους περί Γνωστοποιήσεως Απαιτήσεως Αποζημιώσεως διά Σκοπούς Αμύνης Κανονισμούς και τους περί Γενικού Δικαστηρίου Αποζημιώσεων διά Σκοπούς Αμύνης Κανονισμούς. Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής το Δικαστήριο καλείται να αποφασίσει το ύψος της καταβλητέας αποζημίωσης για την επίταξη της ακίνητης ιδιοκτησίας με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 8 του Νόμου 21/62, αλλά και τις κατευθυντήριες γραμμές που ανέπτυξε η νομολογία. Άρθρο 23 Συντάγματος http://www.cylaw.org/nomoi/enop/ind/syntagma/section-scae7c7805-d311-9aa8-10d7-c658273cc114.html Περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμος 15/62 (ως έχει τροποποιηθεί) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1962_1_15/full.html Ο περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Κανονισμός του 1956 http://www.cylaw.org/nomoi/kanon/non-ind/1956_1151/full.html Ο περί Επίταξης Ιδιοκτησία Νόμος 21/62 (ως έχει τροποποιηθεί) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1962_1_21/full.html Οι περί Γνωστοποιήσεως Απαιτήσεως Αποζημιώσεως διά Σκοπούς Αμύνης Κανονισμοί Οι περί Γενικού Δικαστηρίου Αποζημιώσεων διά Σκοπούς Αμύνης Κανονισμοί Β. Αποφάσεις Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας Το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας είναι το αρμόδιο Τμήμα στο οποίο διενεργούνται όλες οι διαδικασίες που σχετίζονται με τα δικαιώματα που διέπουν την ακίνητη ιδιοκτησία. Ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει η νομοθεσία, και κυρίως ο περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμος, Κεφ. 224 (ως έχει τροποποιηθεί), αλλά και ο περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμος 9/65 (ως έχει τροποποιηθεί), δύναται να επηρεάσει ιδιωτικά συμφέροντα επί ακίνητης ιδιοκτησίας με τις αποφάσεις που λαμβάνει. Σχετική Νομοθεσία: Ο περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμος, Κεφ. 224 http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/0_224/full.html Ο περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμος 9/65 (ως έχει τροποποιηθεί) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1965_1_9/full.html Οι αποφάσεις του Διευθυντή θεωρούνται ως οιωνεί αποφάσεις πρωτόδικου δικαστηρίου, οι οποίες υπόκεινται σε έλεγχο από τα αρμόδια Επαρχιακά Δικαστήρια δυνάμει των άρθρων 80 του Κεφ. 224 και 51 του Νόμου 9/65. Το ένδικο μέσο με το οποίο δύναται να αποταθεί ένα επηρεαζόμενο πρόσωπο από την απόφαση του Διευθυντή στο Επαρχιακό Δικαστήριο ονομάζεται Αίτηση/Έφεση και η διαδικασία διέπεται από τους περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Κανονισμούς του 1956. Σχετική Νομοθεσία: Οι περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Κανονισμοί του 1956 http://www.cylaw.org/nomoi/kanon/non-ind/1956_622/full.html Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής, το Δικαστήριο δύναται να εξετάσει τόσο τη νομιμότητα όσο και την ορθότητα της απόφασης του Διευθυντή, έχοντας την εξουσία, όχι μόνο να την επικυρώσει ή να την ακυρώσει, αλλά ακόμα και να τροποποιήσει την απόφαση εφόσον το κρίνει δίκαιο. Γ. Αγωγές με βάση το Άρθρο 67 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου Το άρθρο 67 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου 90/72 παρέχει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες ακίνητης ιδιοκτησίας, που επηρεάζονται από πολεοδομική απόφαση που λήφθηκε δυνάμει του συγκεκριμένου Νόμου, να ζητήσουν αποζημίωση και, αν δεν ικανοποιηθούν, να αποταθούν στο Δικαστήριο για να αποφασίσει εάν δικαιούνται αποζημίωση και το ύψος της. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει το πρόσωπο που αξιώνει αποζημίωση δυνάμει του άρθρου 67 του Νόμου 90/72 προβλέπεται στους περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αποζημίωση) Κανονισμούς του 1990 (Κ.Δ.Π. 56/90). Σχετική Νομοθεσία: Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος 90/72 http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1972_1_90/full.html Οι περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αποζημίωση) Κανονισμοί (Κ.Δ.Π. 56/90) http://www.cylaw.org/KDP/data/1990_1_56.pdf Η διεκδίκηση αποζημίωσης με βάση το άρθρο 67 του Νόμου 90/72 εγείρεται με αγωγή στο κατά τόπο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο και για να επιδικαστεί αποζημίωση θα πρέπει να αποδειχθεί ουσιώδης μείωση της οικονομικής αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας. Για τον υπολογισμό της ουσιώδους μείωσης της οικονομικής αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας που επηρεάστηκε από πολεοδομική απόφαση λαμβάνονται υπόψη οι κανόνες του άρθρου 10 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου. Εργατικές Διαφορές Η εργατική συνίσταται σε διαφορά μεταξύ εργοδοτών και εργοδοτουμένων αναφορικά με τις συνθήκες και/ή τους όρους απασχόλησης του εργοδοτουμένου. Παρά το ότι οι εργατικές διαφορές ανάγονται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου εντούτοις, οι όροι υπηρεσίας των συμβασιούχων στο δημόσιο τομέα καθορίζονται από τη σύμβασή τους και τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες και ως εκ τούτου ανάγονται στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Οι υποθέσεις που ανακύπτουν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων συμβάσεις αορίστου και ορισμένου χρόνου, συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, συμβάσεις του Κράτους με ωρομίσθιους υπαλλήλους, ζητήματα που εγείρονται στα πλαίσια της εργοδότησης και αφορούν την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση. Καθοδήγηση για τα υπό αναφορά ζητήματα υπάρχει τόσο στην Κυπριακή νομοθεσία και νομολογία, αλλά και μέσω των Ευρωπαϊκών Κανονισμών, Οδηγιών και νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σχετική Νομοθεσία: Ο περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμος του 1967 (Ν. 24/1967) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1967_1_24/full.html Ο περί Ετησίων Αδειών μετ’ Απολαβών Νόμος του 1967 (8/1967) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1967_1_8/full.html Ο περί της Ρύθμισης της Απασχόλησης Εργοδοτουμένων Αορίστου και Εργοδοτουμένων Ορισμένου Χρόνου στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμος του 2016 (70(I)/2016) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2016_1_70/full.html Ο περί Απόσπασης Εργοδοτουμένων Αορίστου Χρόνου της Δημόσιας Υπηρεσίας και των Οργανισμών Δημοσίου Δικαίου Νόμος του 2019 (99(I)/2019) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2019_1_99/full.html Ο περί Εργοδοτουμένων με Εργασία Ορισμένου Χρόνου (Απαγόρευση Δυσμενούς Μεταχείρισης) Νόμος του 2003 (98(I)/2003) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2003_1_98/full.html Ο Περί Εργοδοτουμένων με Μερική Απασχόληση (Απαγόρευση Δυσμενούς Μεταχείρισης) Νόμος του 2002 (76(I)/2002) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2002_1_76/full.html Ο Περί Ίσης Μεταχειρίσεως Ανδρών και Γυναικών στα Επαγγελματικά Σχέδια Κοινωνικής Ασφάλισης Νόμος του 2002 (133(I)/2002) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2002_1_133/full.html Ο Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμος του 2002 (205(I)/2002) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2002_1_205/full.html Ο περί της Σύμβασης για την Αναθεώρηση της Σύμβασης για την Προστασία της Μητρότητας (Αναθεωρημένης) (Κυρωτικός) Νόμος του 2004 (Ν. 54(III)/2004) http://www.cylaw.org/nomoi/arith/2004_3_054.pdf Ο περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμος του 1997 (Ν. 100(I)/1997) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/1997_1_100/full.html Ο περί Προστασίας των Μισθών Νόμος του 2007 (35(I)/2007) http://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2007_1_35/full.html Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, Υπουργείο Εργασίας Προνοίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων/ Νόμοι- Κανονισμοί - Διατάγματα http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dlr/dlr.nsf/page17_gr/page17_gr?OpenDocument Νομική Αρωγή Η Νομική Αγωγή είναι η διαδικασία όπου το κράτος καλείται να παρέχει οικονομική κάλυψη στους πολίτες κατόπιν ετοιμασίας κοινωνικοοικονομικής έκθεσης του Γραφείου Ευημερίας, εφόσον κριθεί από το Δικαστήριο ότι εμπίπτει στις διαδικασίες που ορίζει ο Νόμος. Η έγκριση ή απόρριψη του αιτήματος για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής, εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου και ο ρόλος των Λειτουργών του Γενικού Εισαγγελέα είναι συμβουλευτικού και/ή βοηθητικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Περί Νομικής Αρωγής Νόμου, 2002, Ν.165(Ι)/2002 ως τροποποιήθηκε, δωρεάν νομική αρωγή παρέχεται στις διαδικασίες που αναφέρονται στα Άρθρα 4, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ και 6Ε του Νόμου. Ειδικότερα, αίτημα για νομική αρωγή εγκρίνεται αν εμπίπτει στις ακόλουθες διαδικασίες: · Άρθρο 4. Ποινικές διαδικασίες · Άρθρο 4A. Νομική αρωγή σε διαδικασίες του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης · Άρθρο 5. Διαδικασίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων · Άρθρο 6. Νομική αρωγή σε οικογενειακές υποθέσεις · Άρθρο 6Α. Νομική αρωγή σε διασυνοριακές διαφορές · Άρθρο 6Β. Νομική αρωγή σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας · Άρθρο 6Γ. Νομική αρωγή σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας · Άρθρο 6Δ. Νομική αρωγή σε θύματα εμπορίας ανθρώπων και σε παιδιά-θύματα άγρας για σεξουαλικούς σκοπούς, παιδικής πορνογραφίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης ή/και σεξουαλικής κακοποίησης · Άρθρο 6Ε. Νομική αρωγή σε διαδικασία πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου · Άρθρο 6 ΣΤ. Νομική αρωγή σε πολίτες της Ένωσης και στα μέλη των οικογενειών τους Σχετική Νομοθεσία: Περί Νομικής Αρωγής Νόμο του 2002 (165(Ι)/2002) http://www.cylaw.org/nomoi/indexes/2002_1_165.html ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ - ΑΡ.1 ΤΟΥ 2003 http://www.cylaw.org/nomoi/kanon/indexes/2003_3.htm Οικογενειακό Δίκαιο Τα ζητήματα που άπτονται του Οικογενειακού Δικαίου τα οποία τυγχάνουν χειρισμού από τη Νομική Υπηρεσία αφορούν το παιδί, ως άτομο, το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού καθώς επίσης και τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων του παιδιού. Οι υποθέσεις ενώπιον των Οικογενειακών Δικαστηρίων στις οποίες ο Γενικός Εισαγγελέας είναι διάδικος, αφορούν τα εξής θέματα: Α. Ζητήματα αναφορικά με την Γονική Μέριμνα: Πρόκειται για τις περιπτώσεις όπου η Διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας αιτείται από το Δικαστήριο την αφαίρεση της γονικής μέριμνας στο σύνολο της ή μέρος αυτής και από τους δύο γονείς και την ανάθεση της στην ίδια ή σε εξουσιοδοτημένο από αυτή πρόσωπο με βάση τον περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμο του 1990, Αρ. 216/90 και τις τροποποιήσεις αυτού, πάντα με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού, ήτοι σωματικό, υλικό, πνευματικό, ψυχικό, ηθικό. Παραδείγματα τα οποία προκύπτουν από την καταχρηστική άσκηση γονικής μέριμνας, όπως, σωματική και ψυχική κακομεταχείριση του τέκνου, άρνηση συναινέσεως σε επείγουσα ιατρική επέμβαση, παρεμπόδισή του για πραγματοποίηση σπουδών που ανταποκρίνονται στις κλίσεις και τις ικανότητές του, χρησιμοποίηση της περιουσίας του για ιδιοτελείς σκοπούς. Επίσης, περιπτώσεις αντικειμενική αδυναμία άσκησης γονικής μέριμνας, για λόγους δηλαδή που δεν ελέγχονται τελείως από τη βούληση των γονέων, όπως για παράδειγμα, ανίατη αναπηρία ή θάνατος. Σχετική Νομοθεσία: Ν. 216/1990 - Ο περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμος του 1990 Ν. 187/1991 - Ο περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) Νόμος του 1991 Β. Απαγωγή: Η Σύμβαση για τις Αστικές Πτυχές της Διεθνούς Απαγωγής Παιδιών που συνομολογήθηκε στη Χάγη στις 25 Οκτωβρίου 1980, κυρώθηκε με τον περί της Σύμβασης για τις Αστικές Πτυχές της Διεθνούς Απαγωγής Παιδιών (Κυρωτικός) Νόμο, Ν.11(ΙΙΙ)/1994. Mετά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ισχύ έχει και ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Ε.Ε 2019/1111 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 25ης Ιουνίου 2019 για τη διεθνή απαγωγή παιδιών. O Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, εκπροσωπεί στο Δικαστήριο, τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ο οποίος αποτελεί την Κεντρική Αρχή για την εφαρμογή της Σύμβασης και εξουσιοδοτείται από το γονέα-αιτητή να ενεργήσει για λογαριασμό του για τους σκοπούς της Σύμβασης. Βασική πρόνοια της Σύμβασης είναι η διασφάλιση, της άμεσης επιστροφή των παιδιών – μέχρι την ηλικία των 16 ετών - που παράνομα μετακινήθηκαν ή κατακρατήθηκαν σε οποιοδήποτε από τα συμβαλλόμενα κράτη, και να εξασφαλίσει ότι τα δικαιώματα φύλαξης και επικοινωνίας βάσει της νομοθεσίας ενός συμβαλλόμενου κράτους γίνονται σεβαστά στα άλλα συμβαλλόμενα κράτη. Οι Αποφάσεις αυτές δεν εκλαμβάνονται ως Αποφάσεις επί της ουσίας των γονικών δικαιωμάτων, και αφορούν ξεκάθαρα μόνο το ζήτημα της επιστροφής του παιδιού στον τόπο της συνήθους διαμονής του. Σχετική Νομοθεσία: Ν. 11(III)/1994 - Ο περί της Συμβάσεως για τις Αστικές Πτυχές της Διεθνούς Απαγωγής Παιδιών (Κυρωτικός) Νόμος του 1994 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2019/1111 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 25ης Ιουνίου 2019 https://eurlex.europa.eu/legalcontent/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R1111&from=DE Γ. Ευρωπαϊκός Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 4/2009 – Ζητήματα αναφορικά με την Διατροφή Ο Γενικός Εισαγγελέας της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκπροσωπεί την Αρμόδια Κεντρική Αρχή, ήτοι, τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου, σε υποθέσεις που αφορούν τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 4/2009, και αποσκοπούν στην αποτελεσματική και ταχεία εξασφάλιση διατροφής. Tο Πρωτόκολλο της Χάγης του 2007, προσδιορίζει το εφαρμοστέο δίκαιο για τις υποχρεώσεις διατροφής, ήτοι, οποιαδήποτε απόφαση περί διατροφής εκδίδεται από δικαστήρια των κρατών μελών, μπορεί να εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με το Άρθρο 41 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, η εκτέλεση των αποφάσεων που εκδόθηκαν σε άλλο κράτος μέλος διέπεται από το δίκαιο του κράτους μέλους της εκτέλεσης. Το άρθρο 40 του Νόμου περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων και θέματα Διατροφής Νόμος, Ν. 216/90, καθορίζει ότι τα Διατάγματα διατροφής μπορούν να εκτελεσθούν και ως χρηματικές ποινές σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφάλαιο 155 (Κλήση 124 (Α) του Κ.Π.Δ., Κεφ. 155) . Σχετική Νομοθεσία: Κανονισμός Ε.Κ. 4/2009 και Πρωτόκολλο της Χάγης του 2007 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=CELEX%3A32009R0004