Διεθνή Δικαστήρια και Διεθνείς Διαιτησίες

Διεθνή Δικαστήρια και διεθνείς διαιτησίες

Ο Τομέας επιλαμβάνεται νομικών ερωτημάτων αναφορικά με τη δυνατότητα λήψης νομικών μέτρων από την Κυπριακή Δημοκρατία σε διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, όπως τα Διεθνή Δικαστήρια (π.χ. Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης στη Χάγη, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ)) και τα διεθνή δικαστήρια διαιτησίας, στα οποία τα κράτη μπορούν να προσφύγουν είτε στη βάση των γενικών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου ή στη βάση διεθνών συμφωνιών οι οποίες παραπέμπουν σε υποχρεωτική διαδικασία επίλυσης διαφορών μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών. Επιλαμβάνεται, επίσης, των διαδικασιών στις οποίες συμμετέχει ως διάδικος η Κυπριακή Δημοκρατία ενώπιον διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, δια μέσου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ο οποίος είναι ο Νομικός Εκπρόσωπος Δημοκρατίας (“Agent”).

Διεθνή Δικαστήρια

Όσον αφορά το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης στη Χάγη, η Κυπριακή Δημοκρατία με γραπτή δήλωσή της, ημερομηνίας 3 Σεπτεμβρίου 2002, αναγνώρισε την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, δυνάμει της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Καταστατικού του Δικαστηρίου, έναντι οποιουδήποτε κράτους αποδέχεται και αυτό την ίδια υποχρέωση, σε σχέση με οποιαδήποτε νομική διαφορά που αφορά στην ερμηνεία διεθνούς συνθήκης, ζήτημα διεθνούς δικαίου, παραβίαση διεθνούς υποχρεώσεως και αποζημίωση για τέτοια παραβίαση.

Η Κυπριακή Δημοκρατία συμμετείχε δύο φορές σε υποθέσεις ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου ως ενδιαφερόμενο μέρος, η πρώτη στη διαδικασία Γνωμοδότησης περί της συμφωνίας με το Διεθνές Δίκαιο της μονομερούς ανακήρυξης ανεξαρτησίας σε σχέση με το Κόσοβο (Advisory Opinion on the Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in respect of Kosovo) (22 Ιουλίου 2010), η δεύτερη στη διαδικασία Γνωμοδότησης περί των νομικών συνεπειών από το διαχωρισμό του Αρχιπελάγους Chagos από τον Μαυρίκιο το 1965 (Advisory Opinion on the Legal Consequences of the Separation of the Chagos Archipelago from Mauritius in 1965) (15 Φεβρουαρίου 2019). Ο Τομέας επιλήφθηκε της προετοιμασίας καθώς και της εκπροσώπησης της Δημοκρατίας και στις δύο πιο πάνω διαδικασίες.

Ο Τομέας είναι αρμόδιος, επίσης, για το χειρισμό της επίλυσης διεθνούς διαφοράς που είναι μέρος η Δημοκρατία, και η οποία έχει ή μπορεί να υπαχθεί ενώπιον άλλων ειδικών διεθνών δικαστηρίων, στη βάση διεθνών συμφωνιών, όπως για παράδειγμα το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (International Tribunal for the Law of the Sea – ITLOS) δυνάμει της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), κ.ά..

Σε σχέση, ειδικά με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), δυνάμει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ο Τομέας συμμετέχει ενεργά και παρέχει νομική υποστήριξη σε ό,τι αφορά την εκπροσώπηση της Δημοκρατίας ενώπιον της Επιτροπής Υπουργών για την επίβλεψη της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ στην Δ’ Διακρατική Προσφυγή Κύπρου κατά Τουρκίας, καθώς και σε ατομικές προσφυγές κατά της Τουρκίας, οι οποίες σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνεπεία της τουρκικής εισβολής και κατοχής, και ειδικότερα στις πτυχές των αγνοουμένων, του περιουσιακού, των εκτοπισμένων και των εγκλωβισμένων. Ο Τομέας εξετάζει, επίσης, νομικά ζητήματα που προκύπτουν στο πλαίσιο ατομικών προσφυγών που εκκρεμούν ενώπιον του ΕΔΑΔ κατά της Τουρκίας, και αναλαμβάνει, συναφώς, την εκπροσώπηση της Δημοκρατίας όπου η ίδια συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία ως παρεμβαίνον μέρος βάσει του Άρθρου 36 της ΕΣΔΑ.

Καθόσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ο Τομέας Διεθνούς Δικαίου ασχολείται, σε συνεργασία με τον Τομέα Ποινικού Δικαίου, με νομικά ζητήματα που εγείρονται δυνάμει του Καταστατικού της Ρώμης, περιλαμβανομένων ζητημάτων που αφορούν στη στοιχειοθέτηση εγκλημάτων πολέμου δυνάμει του Καταστατικού της Ρώμης τα οποία διαπράχθηκαν και/ή συνεχίζουν να διαπράττονται από την Τουρκία συνεπεία της στρατιωτικής εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής του βόρειου εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημειώνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι Κράτος Μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, έχοντας κυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης με τον Νόμο 8(ΙΙΙ)/2002.

Περαιτέρω, ο Τομέας παρέχει νομική υποστήριξη στην Κυβέρνηση σε σχέση με τις εργασίες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, καθώς και σε σχέση με οποιαδήποτε άλλα νομικά ερωτήματα προκύψουν σχετικά με το Καταστατικό της Ρώμης και/ή τροποποιήσεις αυτού.

Διεθνείς Διαιτησίες

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεσμεύεται από πρόνοιες διεθνών συμφωνιών, στις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος, για την παραπομπή διαφορών σε διεθνή διαιτησία, είτε μέσω εγκαθιδρυμένων διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων όπως είναι για παράδειγμα το Διεθνές Δικαστήριο Διαιτησίας (International Court of Arbitration – ICC) ή το Διεθνές Κέντρο για την Επίλυση Επενδυτικών Διαφορών (International Centre for Settlement of Investment Disputes – ICSID), ή άλλων διαιτητικών δικαστηρίων τα οποία συστήνονται ad hoc κατόπιν συμφωνίας των μερών. Ο Τομέας, σε συνεργασία και με άλλους Τομείς Δικαίου, είναι υπεύθυνος για την εκπροσώπηση της Δημοκρατίας σε διαδικασίες διεθνών διαιτησιών αυτής της φύσης.