Τομέας Νομοτεχνικού Ελέγχου

Ο Τομέας Νομοπαρασκευαστικής Εργασίας είναι επιφορτισμένος με το νομοτεχνικό έλεγχο όλων των προσχεδίων Νομοσχεδίων, περιλαμβανομένων και Κυρωτικών Νομοσχεδίων Διεθνών Συμβάσεων, των Διμερών Διεθνών Συμφωνιών και των Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων, όπως Κανονισμών, Διαταγμάτων και Γνωστοποιήσεων, που υποβάλλονται για το σκοπό αυτό στη Νομική Υπηρεσία από όλα τα Υπουργεία, πριν από την υποβολή τους στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και, ακολούθως, αν πρόκειται για Νομοσχέδια, στη Βουλή των Αντιπροσώπων για τη ψήφισή τους σε Νόμους. Των πιο πάνω νομοθετημάτων εξαιρούνται εκείνα που είναι καθαρά εναρμονιστικά με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, για τα οποία αρμόδιος είναι ο Τομέας Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Μέσα στα πιο πάνω πλαίσια, ο Τομέας, μεταξύ άλλων, γνωμοδοτεί για τη συνταγματικότητα πολυμερών διεθνών συμβάσεων, τις οποίες πρόκειται να υπογράψει ή στις οποίες πρόκειται να προσχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία και, για το σκοπό αυτό, ο Τομέας συντάσσει ο ίδιος ή ελέγχει νομοτεχνικά τα αναγκαία προσχέδια Κυρωτικών Νόμων που του υποβάλλονται για έλεγχο.

Περαιτέρω, στον εν λόγω Τομέα, ετοιμάζονται όλες οι Αιτιολογικές Εκθέσεις που συνοδεύουν τα Νομοσχέδια ή τα Κυρωτικά Νομοσχέδια, οι οποίες, ακολούθως, υποβάλλονται για έγκριση και υπογράφονται από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μετά από οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ο περί ου ο λόγος Τομέας καλείται να ετοιμάσει και προσχέδια Νομοσχεδίων εξ υπαρχής, σε συνεργασία, βέβαια, με τις αρμόδιες Κυβερνητικές Υπηρεσίες.
Η νομοπαρασκευαστική εργασία και ο νομοτεχνικός έλεγχος αποτελούν εργασίες πολύ λεπτής φύσης και χρονοβόρες, που απαιτούν, μεταξύ άλλων, εξειδίκευση, πείρα, γνώση του Συντάγματος, της ισχύουσας νομοθεσίας και των βασικών αρχών του ευρωπαϊκού κεκτημένου, καθώς και συνεχή ενημέρωση αναφορικά με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου, έρευνα, παρατηρητικότητα και υπομονή και, βεβαίως άριστη γνώση της ελληνικής γλώσσας και, από τις ξένες γλώσσες, τουλάχιστον της αγγλικής γλώσσας.

Κατά τη νομοπαρασκευαστική εργασία και το νομοτεχνικό έλεγχο, καταβάλλεται προσπάθεια να τηρούνται οι αρχές της καλής νομοθέτησης, μέσα στα πλαίσια της Στρατηγικής της Λισσαβόνας για τη Μεταρρύθμιση και Βελτίωση του Ρυθμιστικού Πλαισίου των Κρατών – Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το σκοπό αυτό, ο Τομέας συνεργάσθηκε με το Υπουργείο Οικονομικών στην ετοιμασία Ερωτηματολογίου (δείτε Κεφάλαιο για τις Αρχές Καλής Νομοθέτησης) που πρέπει να συμπληρώνεται από όλα τα Υπουργεία και να συνοδεύει κάθε προσχέδιο νομοσχεδίου ή κανονιστικής διοικητικής πράξης που υποβάλλεται στον Τομέα για νομοτεχνικό έλεγχο, έτσι ώστε να τηρούνται οι αρχές καλής νομοθέτησης, όπως, παραδείγματος χάριν -
i. η συνταγματικότητα της προτεινόμενης νομοθεσίας και, αν πρόκειται για κανονιστική διοικητική πράξη, η συμμόρφωσή της με την αρχή “ultra vires”,
ii. η αναγκαιότητα, η καταλληλότητα και η ανταπόκριση της προτεινόμενης νομοθεσίας στην αρχή της αναλογικότητας για την επίτευξη των επιδιωκόμενων σκοπών, με συνεκτίμηση των επιπτώσεών της,
iii. η απλότητα και η σαφήνεια του περιεχομένου της,
iv. η συμβατότητά της με το δίκαιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο,
v. η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα και η αποφυγή περιττών οικονομικών δαπανών κατά την εφαρμογή της,
vi. η διαφάνεια κατά την κατάρτισή της, και
vii. ο προσδιορισμός των αρμόδιων αρχών εφαρμογής της.

Η τήρηση των αρχών καλής νομοθέτησης επιτυγχάνεται ιδίως με –
i. τον προσδιορισμό του προβλήματος, εξαιτίας του οποίου επιδιώκεται η προτεινόμενη νομοθεσία,
ii. την εκτίμηση περί της ανεπάρκειας των ισχυουσών νομοθεσιών για την αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος,
iii. την εξέταση και τη στάθμιση εναλλακτικών επιλογών για την επίτευξη των επιδιωκόμενων σκοπών της προτεινόμενης νομοθεσίας,
iv. την αξιολόγηση των επιπτώσεων της προτεινόμενης νομοθεσίας,
v. την κατά το δυνατόν ευρύτερη κοινωνική συμμετοχή και συναίνεση κατά τη σύνταξη του σχετικού προσχεδίου,
vi. την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων της προτεινόμενης νομοθεσίας ανάλογα με το φύλο.

Ο Τομέας είναι, επίσης, αρμόδιος για την ετοιμασία των προσχεδίων αναπομπής Νόμων ή Αποφάσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δυνάμει των Άρθρων 52 και 51 του Συντάγματος. Σε ό,τι αφορά το δικαίωμα του Προέδρου για αναφορά Νόμων στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει των Άρθρων 52, 140, 141 και 138 του Συντάγματος, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας εμφανίζεται ο ίδιος ενώπιον του Δικαστηρίου, συνοδευόμενος από νομικό λειτουργό που ασχολήθηκε με το νομοτεχνικό έλεγχο του σχετικού Νομοσχεδίου ή που έχει κληθεί να γνωμοδοτήσει αναφορικά με τη συνταγματικότητα της σχετικής Πρότασης Νόμου.

Μέλη του Τομέα προσκαλούνται και παρίστανται σε συνεδρίες των διαφόρων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, για να υποστηρίξουν την νομιμότητα και να απαντήσουν οποιαδήποτε νομικά ερωτήματα δυνατόν ανακύψουν των Νομοσχεδίων, Κυρωτικών Νομοσχεδίων Διεθνών Συμβάσεων, και Κανονισμών, που έτυχαν νομοτεχνικού ελέγχου και να εκφράσουν τη θέση της Νομικής Υπηρεσίας σε σχέση με την συνταγματικότητα Προτάσεων Νόμου μελών του Κοινοβουλίου.

Του Τομέα Νομοπαρασκευαστικής Εργασίας προΐσταται η Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, κα Έλενα Ζαχαριάδου.