Τομέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας είναι ο κατά το Σύνταγμα νομικός σύμβουλος της Δημοκρατίας, του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Υπουργικού Συμβουλίου και των Υπουργών (Άρθρο 113.1 του Συντάγματος) και προΐσταται της Νομικής Υπηρεσίας (Άρθρο 112.2). Ως ο κατά το Σύνταγμα νομικός σύμβουλος της Δημοκρατίας, ο Γενικός Εισαγγελέας εκπροσωπεί την Κύπρο σε όλες τις διεθνείς δικαστικές διαδικασίες και ενεργεί ως ο Νομικός Εκπρόσωπος της Κυβέρνησης (“Government Agent”) στις διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (από τούδε «το ΕΔΑΔ») σε ατομικές προσφυγές που καταχωρούνται κατά της Κύπρου.

Ο Τομέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημιουργήθηκε και άρχισε να λειτουργεί στη Νομική Υπηρεσία το 2004. Είναι στελεχωμένος από Δικηγόρους της Δημοκρατίας που είναι γνώστες της νομολογίας του ΕΔΑΔ και των διαδικασιών του, και των διαφόρων θεμάτων/νομολογίας που αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα στα πλαίσια διεθνών συμβάσεων/συνθηκών.

Οι κυριότεροι τομείς εργασίας του Τομέα και ο ρόλος που διαδραματίζει στη προστασία και ανέλιξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ως ακολούθως -

1) Ο Τομέας χειρίζεται σε όλα τα στάδια τους, όλες τις ατομικές προσφυγές κατά της Κύπρου που διαβιβάζονται από το ΕΔΑΔ στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ο οποίος είναι ο Νομικός Εκπρόσωπος της Κυβέρνησης στις διαδικασίες του ΕΔΑΔ. Ο χειρισμός περιλαμβάνει την προετοιμασία των γραπτών παρατηρήσεων της Δημοκρατίας επί του παραδεκτού ή/και επί της ουσίας, την προετοιμασία γραπτής απάντησης της Δημοκρατίας επί των γραπτών παρατηρήσεων του αιτητή και παρατηρήσεις σε θέματα δίκαιης αποζημίωσης, την ανταλλαγή αλληλογραφίας με το ΕΔΑΔ, ζητήματα φιλικών διακανονισμών και μονομερών δηλώσεων και εν γένει, οτιδήποτε προκύψει αναφορικά με τον χειρισμό μιας ατομικής προσφυγής.

2) Ο χειρισμός των ατομικών προσφυγών από τον Τομέα καλύπτει και το στάδιο συμμόρφωσης της Δημοκρατίας με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ στις οποίες υπάρχει εύρημα παραβίασης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από την Κύπρο. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλει ουσιαστικά στην ανέλιξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτροπή μελλοντικών παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

3) Η διαδικασία εκτέλεσης/συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ ελέγχεται και συντονίζεται από τον Τομέα. Ο έλεγχος διενεργείται στα πλαίσια άσκησης των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα ως νομικού συμβούλου της Δημοκρατίας. Οι νομικοί λειτουργοί του Τομέα συμβουλεύουν εκτεταμένα τα αρμόδια Υπουργεία/Τμήματα για τα μέτρα που πρέπει να υιοθετήσουν προς συμμόρφωση με τις Αποφάσεις του ΕΔΑΔ, είτε αυτά τα μέτρα αφορούν υιοθέτηση νέας νομοθεσίας, τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας ή τροποποίηση διοικητικής πρακτικής. Τα διάφορα διοικητικά και νομοθετικά μέτρα που έχουν ληφθεί κατόπιν συμβουλής του Τομέα ή αυτά που εκκρεμούν καταγράφονται σε Σχέδια Δράσης ή Σχέδια Έκθεσης που συντάσσονται από τους νομικούς λειτουργούς του Τομέα, υποβάλλονται στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και δημοσιοποιούνται στην ιστοσελίδα του ΕΔΑΔ (HUDOC-EXEC).

4) Η συμβουλή προς το σχετικό Υπουργείο/Τμήμα, δίνεται από τον Τομέα είτε με τη διαβίβαση της απόφασης που συνοδεύεται με ανάλυση του σκεπτικού της, είτε μεταγενέστερα. Οι αποφάσεις αποστέλλονται επίσης στο Ανώτατο Δικαστήριο, στον Πρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και τις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Νομικών. Η συνοδευτική επιστολή περιλαμβάνει μια σύντομη περίληψη των γεγονότων της υπόθεσης και του βασικού σκεπτικού της Απόφασης.

5) Ο Τομέας παρακολουθεί στενά τις διαδικασίες της Επιτροπής Υπουργών που αφορούν την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ κατά της Κύπρου και την επιτήρησή των από την εν λόγω Επιτροπή. Το ίδιο ισχύει αναφορικά με την εκτέλεση των αποφάσεων φιλικού διακανονισμού.

6) Οι αρμοδιότητες του Γενικού Εισαγγελέα ως Νομικού Σύμβουλου της Δημοκρατίας και ταυτοχρόνως ως Εκπροσώπου της Κυβέρνησης στο ΕΔΑΔ, σε συνδυασμό με τον τρόπο λειτουργίας της Νομικής Υπηρεσίας στη Κυβερνητική μηχανή, επιτρέπουν στο Τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Νομικής Υπηρεσίας να λειτουργεί αποτελεσματικά για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της νομολογίας του ΕΔΑΔ σε εθνικό επίπεδο.

7) Στα πλαίσια εφαρμογής της Σύστασης της Επιτροπής Υπουργών για δημοσιοποίηση και διάδοση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, η Νομική Υπηρεσία έχει προβεί σε διευθετήσεις με το Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, ο οποίος από το 2004 δημοσιεύει στο Κυπριακό Νομικό Βήμα αναλύσεις των αποφάσεων που ΕΔΑΔ που συντάσσουν οι λειτουργοί του Τομέα.

Του Τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προΐσταται η Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κα Έλενα Ζαχαριάδου.